Coördinatiecomité voor Europol

Europol is het agentschap van de Europese Unie dat is opgericht ter ondersteuning van de samenwerking tussen Europese rechtshandhavingsinstanties in hun strijd tegen zware internationale misdaad en terrorisme.


Europol is de rechtshandhavingsinstantie van de Europese Unie. Het doel ervan is de wederzijdse samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten van de lidstaten te ondersteunen en te versterken met het oog op de preventie en bestrijding van ernstige vormen van criminaliteit die twee of meer lidstaten schaden, van terrorisme en vormen van criminaliteit die een gemeenschappelijk belang schaden en die het voorwerp vormen van een beleid van de Unie, alsook de bestrijding ervan, zoals:

  • het terrorisme
  • drugshandel
  • illegale immigratienetwerken
  • valsmunterij (van de euro) en vervalsing van betaalmiddelen
  • mensenhandel, met inbegrip van kinderpornografie
  • illegale handel in voertuigen
  • witwasactiviteiten
  • handel in menselijke organen en weefsels
  • corruptie

Voor dit soort criminaliteit verstrekken de nationale politie- en handhavingsautoriteiten, die krachtens het nationale recht verantwoordelijk zijn voor het voorkomen en bestrijden van strafbare feiten in alle lidstaten, Europol relevante persoonsgegevens om Europol in staat te stellen zijn taken te vervullen. In dit verband fungeert het Agentschap als een informatiecentrum over criminele activiteiten en een expertisecentrum op het gebied van rechtshandhaving en verzamelt, bewaart, verwerkt, analyseert en wisselt het bijgevolg persoonsgegevens uit die door politie- en andere rechtshandhavingsinstanties worden verstrekt.

Europol heeft geen uitvoerende bevoegdheid en zijn ambtenaren mogen geen verdachten aanhouden of handelen zonder toestemming van de nationale autoriteiten. De steun van Europol bestaat echter uit instrumenten die kunnen bijdragen aan de maatregelen die de bevoegde nationale autoriteiten hebben ingevoerd. Het gaat om deze instrumenten:

  • een snelle uitwisseling van informatie tussen Europol en de nationale rechtshandhavingsautoriteiten
  • een verfijnde analyse van operationele en strategische informatie
  • deelname aan gemeenschappelijke onderzoeksteams
  • verzoeken aan nationale autoriteiten om strafrechtelijke onderzoeken in te stellen die onder de bevoegdheid van Europol vallen
  • het bieden van coördinatie, deskundigheid, opleiding en technische ondersteuning voor onderzoeken en operaties binnen de EU
  • het verstrekken van strategische verslagen (bv. dreigingsanalyses) en criminaliteitsanalyses op basis van door de lidstaten verstrekte of uit andere bronnen verzamelde informatie en inlichtingen

De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming (EDPS) is verantwoordelijk voor het toezicht op en de rechtmatige toepassing van de bepalingen van de verordening betreffende de verwerking van persoonsgegevens door Europol. Met betrekking tot de rechten van de betrokkenen - en dus uw rechten - kan de EDPS u adviseren over alle zaken betreffende de verwerking van uw persoonsgegevens.

De rechtmatigheid van de persoonsgegevens die de lidstaten verstrekken aan Europol en de rechtmatigheid van de doorgifte, de raadpleging en elke mededeling aan Europol worden gecontroleerd door de nationale toezichthoudende autoriteiten voor gegevensbescherming.

Het Europol-samenwerkingscomité (ECC), een onafhankelijk adviesorgaan, verstrekt adviezen, richtsnoeren, aanbevelingen en beste praktijken over diverse kwesties in verband met de verwerking van persoonsgegevens. Het bestaat uit de EDPS en de gegevensbeschermingsautoriteiten, één per lidstaat. De ECC heeft deze brochure gepubliceerd om u te informeren over Europol en zijn activiteiten en om u bewust te maken van uw rechten op het gebied van gegevensbescherming.

Recht van toegang

U heeft recht op toegang tot alle persoonsgegevens die Europol over u heeft. U kunt uw aanvraag in de lidstaat van uw keuze indienen bij de daartoe aangewezen instantie. Deze autoriteit zendt het verzoek onverwijld en uiterlijk binnen een maand door naar Europol.

Europol moet de behandeling van uw verzoek binnen drie maanden na ontvangst voltooien.

Normaal gesproken zal Europol u de volgende informatie verstrekken:

  • de bevestiging van de verwerking of niet van de gegevens die u betreffen
  • informatie over ten minste de doeleinden waarvoor uw gegevens worden verwerkt, de categorieën van gegevens die worden verwerkt en de categorieën van ontvangers aan wie uw gegevens zijn verstrekt
  • informatie over de gegevens die worden verwerkt en alle beschikbare informatie over de bronnen daarvan
  • een indicatie van de rechtsgrondslag voor de gegevensverwerking
  • de voorziene bewaartermijn van uw persoonlijke gegevens
  • het bestaan van een recht om Europol te verzoeken de verwerking van uw persoonsgegevens te verbeteren, te wissen of te beperken (zie hieronder)

Europol kan echter de toegang tot uw informatie beperken of weigeren indien dit noodzakelijk blijkt te zijn:

  • om Europol in staat te stellen zijn taken te vervullen
  • voor de bescherming van de veiligheid en de openbare orde of voorkoming van criminaliteit
  • om ervoor te zorgen dat geen enkel nationaal onderzoek in gevaar wordt gebracht; of
  • om de rechten en vrijheden van derden te beschermen.

Europol zal u op de hoogte brengen van de beslissing over uw verzoek om toegang en de redenen voor deze beslissing. Als die informatie echter aanleiding geeft om de toegang tot de informatie te  weigeren of beperken, ontvangt u alleen de informatie dat Europol de controles heeft uitgevoerd.

Voor meer informatie over de uitoefening van uw recht op toegang, zie ook de website van Europol.

Indien u niet tevreden bent met het antwoord van Europol of indien u binnen drie maanden geen antwoord ontvangt, kunt u de zaak aanhangig maken bij het Hof van Justitie van de Europese Unie en/of een klacht indienen bij de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming.

Recht op verbetering, schrapping en beperking

Indien u toegang hebt gekregen tot uw persoonsgegevens, hebt u het recht Europol te verzoeken uw persoonsgegevens te verbeteren indien deze onjuist of onvolledig zijn, of ze bij te werken.

Bovendien hebt u het recht om Europol te verzoeken uw persoonsgegevens te verwijderen indien deze niet langer noodzakelijk zijn voor de doeleinden waarvoor ze zijn verzameld of verder verwerkt.

Indien er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de verwijdering uw rechtmatige belangen zou kunnen schaden, beperkt Europol de verwerking van persoonsgegevens in plaats van deze te verwijderen. Uw persoonlijke gegevens worden dan alleen verwerkt om te voorkomen dat ze worden gewist.

Gewoonlijk worden uw persoonsgegevens door de lidstaten verstrekt, zodat het wissen, verbeteren of beperken van uw gegevens door de lidstaten in samenwerking met Europol wordt uitgevoerd. Indien uw gegevens zijn verstrekt door landen buiten de Europese Unie, door personen, internationale organisaties of organen van de Unie, zal Europol de verstrekkers van de gegevens over zijn acties in voorkomend geval informeren.

Indien u niet tevreden bent met het antwoord van Europol of indien u binnen drie maanden geen antwoord ontvangt, kunt u een klacht indienen bij de EDPS en/of de zaak voorleggen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (zie hieronder).

De remedies

Er zijn verschillende mogelijkheden om in beroep te gaan tegen Europol in geval van een inbreuk.

Beroep bij het Hof van Justitie van de Europese Unie

Indien Europol uw rechten krachtens de Europol-verordening schendt, hebt u het recht uw zaak rechtstreeks voor het Hof van Justitie van de Europese Unie te brengen. U moet handelen binnen twee maanden na de dag waarop u over de inbreuk werd ingelicht.

Indiening van een klacht bij de EDPS

Zoals hierboven vermeld, kunt u een klacht tegen Europol indienen bij de EDPS als u niet tevreden bent met de beslissingen betreffende uw verzoek om toegang, rectificatie of verwijdering.

Daarnaast hoort en onderzoekt de EDPS klachten van personen die van mening zijn dat hun persoonsgegevens in andere omstandigheden door Europol onjuist zijn behandeld. Indien een klacht ontvankelijk is, voert de EDPS een onderzoek uit. Bij gegevens afkomstig uit een of meer lidstaten, raadpleegt de EDPS de nationale toezichthoudende autoriteit van de betrokken lidstaat. De EDPS neemt vervolgens een beslissing die aan u zal worden meegedeeld. U hebt de mogelijkheid om tegen de beslissinng van de EDPS in beroep te gaan bij het Europees Hof van Justitie.

Afhankelijk van de omstandigheden van de verwerking door Europol kan raadpleging van de bevoegde nationale toezichthoudende autoriteiten en/of de ECB noodzakelijk zijn. Dit kan enige tijd in beslag nemen, maar in principe niet langer dan drie maanden.

In uw klacht aan de EDPS, moet u:

  • uw klacht beschrijven, met vermelding van wie u bent, waar u over klaagt en voor welke redenen;
  • ondersteunende documentatie bijvoegen, zoals een kopie van uw verzoek om toegang en elke brief die u van Europol heeft ontvangen; en
  • een identiteitsbewijs, zoals een fotokopie van uw paspoort.

Zie voor meer informatie en de wijze waarop een klacht kan worden ingediend bij de EDPS de website van de EDPS, met inbegrip van het klachtenformulier https://edps.europa.eu/data-protection/our-role-supervisor/complaints_en.

De EDPS stuurt u een ontvangstbevestiging met een referentienummer. U kunt uw klacht te allen tijde intrekken.

Beroep tegen de beslissing van de EDPS bij het Hof van Justitie van de Europese Unie

Tegen de beslissingen van de EDPS kan ook beroep worden aangetekend bij het Hof van Justitie van de Europese Unie.

Een klacht of antwoord van de EDPS heeft niet tot doel of tot gevolg dat de termijn voor het instellen van een beroep tot nietigverklaring bij het Hof van Justitie van de Europese Unie tegen het besluit van Europol wordt opgeschort.

Andere rechten

Verzoek aan uw nationale gegevensbeschermingsautoriteit

Overeenkomstig uw nationale wetgeving inzake gegevensbescherming heeft u het recht om uw nationale gegevensbeschermingsautoriteit te vragen na te gaan of de bevoegde autoriteit in uw lidstaat uw persoonsgegevens legaal aan Europol heeft verstrekt. U kunt de gegevensbeschermingsautoriteit ook vragen na te gaan of de bevoegde autoriteit Europol rechtmatig heeft geraadpleegd over uw persoonsgegevens. In België is de toezichthoudende autoriteit het Controleorgaan op de politionele informatie.

Controleorgaan op de politionele informatie
Leuvensestraat 48
1000 Brussel
België
T: +32 2 549 94 20
T: +32 2 549 94 49
e-mail : info@organedecontrole.be
website: https://www.organedecontrole.be

Verantwoordelijkheid

Indien u schade heeft geleden als gevolg van een onrechtmatige verwerking van gegevens, hebt u recht op vergoeding van de geleden schade, hetzij door Europol, hetzij door de lidstaat waar de schadeveroorzakende gebeurtenis zich heeft voorgedaan. In dit geval hebt u het recht om tegen Europol in beroep te gaan voor het Hof van Justitie van de Europese Unie of tegen de lidstaat voor een bevoegde nationale rechtbank van die lidstaat.

U richt een schriftelijk verzoek naar het Controleorgaan op politionele informatie:

Controleorgaan op de politionele informatie
Leuvensestraat 48
1000 Brussel
België
T: +32 2 549 94 20
T: +32 2 549 94 49
e-mail : info@organedecontrole.be
website: https://www.organedecontrole.be

Het Controleorgaan op de politionele informatie stuurt binnen een maand uw verzoek door aan Europol.