Nieuwe regels voor politieke reclame

Vanaf vrijdag 10 oktober 2025 treedt een nieuwe Europese verordening inzake politieke reclame in werking. Deze verordening brengt onder meer wijzigingen met zich mee in de manier waarop gegevens mogen worden verwerkt om internetgebruikers gericht te benaderen met politieke boodschappen. De GBA is bevoegd om toe te zien op de rechtmatigheid van de verwerking van persoonsgegevens met het oog op het gericht benaderen van kiezers en het verspreiden van politieke reclame onder hen.

Nieuwe regels voor politieke reclame

Vanaf 10 oktober 2025 moet het gericht benaderen van een potentiële kiezer met reclame, bijvoorbeeld via een sociaal netwerk, voldoen aan strengere voorwaarden. De "Verordening (EU) 2024/900 van 13 maart 2024 betreffende transparantie en gerichte politieke reclame" zal dan namelijk volledig van toepassing zijn.

Deze verordening legt nieuwe verplichtingen op voor het uitgeven en verspreiden van online politieke reclame, waaronder:

• nieuwe transparantievereisten door middel van vermeldingen die op de reclame zelf (via een label) en over de reclame (gedetailleerde informatie die moet worden verstrekt) moeten worden aangebracht;
• het beschikbaar stellen van politieke reclameboodschappen in een openbaar Europees register;
• het bijhouden van een register door aanbieders van politieke reclamediensten.

Nieuwe manier van verwerking van persoonsgegevens voor gerichte politieke reclame online

Wat het beheer van persoonsgegevens betreft, benadrukt de GBA dat de verordening:

• extra transparantievereisten oplegt aan degenen die persoonsgegevens verwerken met het oog op het gericht benaderen van potentiële kiezers met een politieke reclameboodschap, door hen te verplichten informatie te verstrekken over hun targetingtechnieken en de gebruikte parameters (zie artikel 19 van de verordening voor meer informatie);
• voorwaarden voor de rechtmatigheid van targeting op basis van persoonsgegevens toevoegt (zie artikel 18 van de verordening):
  • alleen gegevens die rechtstreeks bij de betrokkene zijn verzameld, mogen worden gebruikt;
  • de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene is vereist voor de verwerking van zijn gegevens voor politieke reclame (behalve in bepaalde gevallen, wanneer de betrokkenen (voormalige) leden zijn van de partij die hen de communicatie stuurt);
  • profilering mag niet gebaseerd zijn op de verwerking van gevoelige gegevens (dat wil zeggen "bijzondere categorieën van gegevens" in de zin van de AVG), zoals bijvoorbeeld gezondheidsgegevens of gegevens over seksuele gerichtheid of etnische afkomst;
  • jongeren die nog niet stemgerechtigd zijn, mogen niet worden getarget.

De GBA is bevoegd om toe te zien op de naleving van deze nieuwe regels met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.

Daarnaast moet er een meldingsmechanisme worden opgezet waarmee reclameboodschappen die niet aan de verordening voldoen, kunnen worden gesignaleerd.

Verschillende exploitanten van grote platforms hebben reeds laten weten dat zij geen politieke reclame meer toestaan op hun platforms.

Politieke reclame: een belangrijke prioriteit voor de GBA

De mogelijkheid voor politieke partijen en kandidaten om met kiezers te communiceren is essentieel in een democratische samenleving. Verkiezingsreclame is dan ook toegestaan, op voorwaarde dat de persoonsgegevens die worden gebruikt om kiezers te targeten en deze reclameboodschappen te verspreiden, worden verwerkt in overeenstemming met de AVG en de bovengenoemde verordening.

Om het democratische debat te bevorderen met inachtneming van de rechten en vrijheden van individuen, stelt de GBA tal van informatiebronnen ter beschikking van kiezers en partijen:

• een themadossier "verkiezingen";
• een nota over de verwerking van persoonsgegevens in het kader van verkiezingen;
• een aanbeveling betreffende de verstrekking van afschriften van kiezerslijsten aan politieke partijen en kandidaten;
• een nieuwsbericht met een samenvatting van de belangrijkste beginselen die van toepassing zijn op verkiezingsreclame;
• een brief aan de voorzitters van grote politieke partijen.